Pomysł wykorzystania postaci z serii Pokémon jako oficjalnej maskotki klubu sportowego może wydawać się atrakcyjny ze względu na rozpoznawalność marki. Jednak użycie istniejącego Pokemona wiąże się z poważnymi wyzwaniami prawnymi, które należy rozważyć przed podjęciem działań.
Niedawno napisał do mnie Olaf, który zadał bardzo ciekawe pytanie:
Dzień dobry, chciałbym zrobić własnego pokemona dla klubu sportowego?
Czy to w ogóle możliwe
Można je publikować?
NIe ma kwestii praw autorskich?
Postaram się odpowiedzieć na to pytanie, by rozwiać wszelkie wątpliwości.
Czy można legalnie użyć istniejącego Pokemona?
Postaci Pokémonów, takie jak Pikachu, Charizard czy Bulbasaur, są chronione prawem autorskim oraz znakami towarowymi należącymi do The Pokémon Company, Nintendo oraz współpracujących podmiotów. Oznacza to, że:
- Bez licencji nie wolno ich wykorzystywać w celach komercyjnych, promocyjnych ani publicznych – nawet jeśli klub/zespół nie czerpie z tego bezpośrednich zysków.
- Nazwy, wizerunki i charakterystyczne elementy Pokémonów (np. Poké Balle) są zastrzeżone. Ich użycie bez zgody właścicieli stanowi naruszenie praw własności intelektualnej.
Nawet jeśli klub działa lokalnie i nie planuje sprzedaży własnych gadżetów, sama publikacja wizerunku Pokemona na stronie internetowej, plakatach lub koszulkach może zostać uznana za nielegalne wykorzystanie marki.
Kiedy użycie Pokemona jest dozwolone?
Jedynym sposobem na legalne wykorzystanie istniejącego Pokemona jest uzyskanie licencji od właścicieli praw. Proces ten wymaga:
- Kontaktu z The Pokémon Company International – to podmiot odpowiedzialny za licencjonowanie marki na całym świecie.
- Negocjacji umowy – określającej zakres wykorzystania (np. terytorium, czas trwania, formy promocji).
- Opłaty licencyjnej – koszty mogą być bardzo wysokie, zwłaszcza dla małych organizacji.
Niestety, większość klubów sportowych (szczególnie amatorskich) nie kwalifikuje się do takiej współpracy. The Pokémon Company rzadko udziela licencji podmiotom niezwiązanym z branżą gier, zabawek lub mediów.
Ryzyko związane z nielegalnym wykorzystaniem
Jeśli klub zdecyduje się na użycie Pokemona bez zgody, może spotkać się z konsekwencjami prawnymi, takimi jak:
- Wezwanie do natychmiastowego usunięcia naruszeń (tzw. cease and desist), często połączone z karami umownymi.
- Roszczenia finansowe – właściciel marki może żądać zwrotu domniemanych zysków lub odszkodowania za naruszenie.
- Utrata wizerunku – postępowanie prawne może zaszkodzić reputacji klubu.
Przykładowo, w 2019 roku Nintendo pozwało twórcę gry fanowskiej Pokémon Uranium, zmuszając go do usunięcia projektu, mimo że nie czerpał z niego korzyści finansowych.
Alternatywy: Jak uniknąć naruszeń?
Jeśli zdobycie licencji jest niemożliwe, warto rozważyć inne rozwiązania:
- Stwórz własną, oryginalną maskotkę – np. zwierzę lub fantazyjną postać nawiązującą do symboliki klubu (kolory, herb, wartości).
- Wykorzystaj domenę publiczną – np. postaci historycznych lub mitycznych (np. gryf, feniks), które nie podlegają ochronie prawnej.
- Sięgnij po licencje Creative Commons – wiele grafik na platformach takich jak Wikimedia Commons lub OpenClipart można używać bezpłatnie, pod warunkiem podania autorstwa.
Wykorzystanie istniejącego Pokemona jako maskotki klubu sportowego nie jest legalne bez licencji, niezależnie od skali projektu. Próby ominięcia tego obowiązku niosą ze sobą wysokie ryzyko kosztownych sporów prawnych. Bezpieczniejszą i etyczną strategią jest inwestycja w autorską postać, która będzie unikatowa i wolna od konfliktów z prawem. W przypadku wątpliwości zawsze warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie własności intelektualnej.
Pamiętajcie, że sprawa dotyczy również logotypów sklepów (na przykład z kartami Pokemon)! A jeśli macie jakieś pytania – możecie śmiało pisać na mój adres e-mailu lub tu w komentarzach 🙂
